Σαν σήμερα, στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, συνέβη ένα γεγονός που σημάδεψε τη σύγχρονη Ιστορία και άλλαξε για πάντα τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ασφάλεια και τις διεθνείς σχέσεις. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που εκδηλώθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσαν ανείπωτο ανθρώπινο πόνο και άφησαν ένα βαθύ αποτύπωμα στη διεθνή πολιτική σκηνή, επηρεάζοντας ακόμα και την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Οι εικόνες εκείνης της ημέρας συγκλόνισαν τον πλανήτη. Μέσα σε λίγες ώρες, οι Δίδυμοι Πύργοι στη Νέα Υόρκη κατέρρευσαν, ενώ το Πεντάγωνο δέχτηκε επίθεση, και ένα ακόμη αεροπλάνο συνετρίβη στην Πενσυλβάνια ύστερα από την ηρωική αντίσταση των επιβατών του. Το γεγονός αυτό δεν άλλαξε μόνο τη στάση της Δύσης απέναντι στην τρομοκρατία, αλλά και τον τρόπο που βλέπουμε την προσωπική ελευθερία και ασφάλεια.
Πώς εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα
Το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου ξεκίνησε σαν μια συνηθισμένη μέρα. Όμως, στις 8:46 π.μ., ένα αεροσκάφος έπεσε πάνω στον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου.
Μόλις 17 λεπτά αργότερα, ένα δεύτερο αεροπλάνο χτύπησε τον Νότιο Πύργο, επιβεβαιώνοντας ότι δεν επρόκειτο για ατύχημα.
Λίγη ώρα μετά, ένα τρίτο αεροπλάνο έπεσε στο Πεντάγωνο, ενώ ένα τέταρτο συνετρίβη σε χωράφι της Πενσυλβάνια, όταν οι επιβάτες προσπάθησαν να το ανακτήσουν από τους αεροπειρατές.
Συνολικά, 2.977 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Τα θύματα προέρχονταν από περισσότερες από 90 χώρες, ανάμεσά τους και πολλοί πυροσβέστες και αστυνομικοί που έσπευσαν να βοηθήσουν.
Οικονομικό και πολιτικό σοκ
Η τρομοκρατική επίθεση προκάλεσε τεράστιο οικονομικό σοκ.
Οι χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν, με τον δείκτη Dow Jones να σημειώνει τότε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση στην ιστορία του. Οι αεροπορικές, τουριστικές και ασφαλιστικές εταιρείες υπέστησαν τεράστιες ζημιές, ενώ η αμερικανική οικονομία μπήκε σε τροχιά ύφεσης.
Παράλληλα, το κόστος για την εσωτερική και διεθνή ασφάλεια εκτοξεύτηκε. Οι ΗΠΑ επένδυσαν δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, συστήματα επιτήρησης και μέτρα προστασίας, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο που οργανώνονται και λειτουργούν οι χώρες απέναντι στην τρομοκρατία.
Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»
Λίγο μετά τις επιθέσεις, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και την Αλ Κάιντα ως υπεύθυνους. Στις 8 Οκτωβρίου 2001, οι αμερικανικές δυνάμεις εισέβαλαν στο Αφγανιστάν, ανατρέποντας τους Ταλιμπάν που παρείχαν καταφύγιο στον Μπιν Λάντεν.
Το 2003, η Ουάσινγκτον επιτέθηκε στο Ιράκ, οδηγώντας στην ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, στο πλαίσιο της εκστρατείας που ονομάστηκε War on Terror.
Ωστόσο, αυτές οι στρατιωτικές επιχειρήσεις είχαν απρόβλεπτες συνέπειες. Δημιουργήθηκε κενό εξουσίας σε πολλές περιοχές, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν νέες εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως το Ισλαμικό Κράτος, που αργότερα αιματοκύλησε την Ευρώπη με τρομοκρατικές επιθέσεις σε Μαδρίτη (2004) και Λονδίνο (2005).
Μακροχρόνιες επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και η αντίδραση των ΗΠΑ έφεραν ανατροπές στις γεωπολιτικές ισορροπίες της Μέσης Ανατολής.
Η πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν έδωσε στο Ιράν τη δυνατότητα να ενισχύσει σημαντικά την επιρροή του στην περιοχή. Ταυτόχρονα, οι σχέσεις των ΗΠΑ με τις αραβικές χώρες πέρασαν από πολλά κύματα, ενώ η έννοια του «σταθερού συμμάχου» άρχισε να κλονίζεται.
Παράλληλα, η Παλαιστίνη επηρεάστηκε αρνητικά. Μετά τις επιθέσεις, υπήρξαν εικόνες Παλαιστινίων που πανηγύριζαν, κάτι που δημιούργησε ένταση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, παρόλο που ο Γιασέρ Αραφάτ διέψευσε κάθε εμπλοκή. Αυτό οδήγησε, λίγους μήνες αργότερα, σε ισραηλινή εισβολή στη Δυτική Όχθη, με εκατοντάδες νεκρούς.
Σήμερα, 24 χρόνια μετά
Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, ένα νέο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου υψώνεται στη θέση των Δίδυμων Πύργων, ενώ το Πεντάγωνο έχει αποκατασταθεί.
Ωστόσο, οι πληγές παραμένουν.
Πολλοί επιζώντες εξακολουθούν να έχουν προβλήματα υγείας εξαιτίας της έκθεσης σε τοξικά υλικά εκείνης της ημέρας, ενώ χιλιάδες οικογένειες πενθούν ακόμη.
Η δημιουργία του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (Department of Homeland Security) και η πρόσφατη απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, το 2021, δείχνουν ότι οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου εξακολουθούν να επηρεάζουν την παγκόσμια πολιτική σκακιέρα μέχρι σήμερα.
