Στις 20 Νοεμβρίου, εορτάζεται κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με αφορμή την επέτειο υιοθέτησης από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, το 1989, της Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αποτελεί το πλέον αποδεκτό κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως. Την έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας, ενώ και τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 3 τομείς:
Προστασία
Από κάθε μορφής κακοποίηση, εκμετάλλευση, διάκριση, ρατσισμό κλπ.
Παροχές
Δηλαδή το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση, την υγεία, την πρόνοια, την ψυχαγωγία, κλπ.)
Συμμετοχή
Το δικαίωμα στην έκφραση γνώμης, την πληροφόρηση, τον ελεύθερο χρόνο.
Τα 10 Βασικά σημεία της Σύμβασης που όλοι οι γονείς (και όχι μόνο) πρέπει να γνωρίζουμε είναι:
- Όλα τα παιδιά είναι ίσα και πρέπει να προστατεύονται από διακρίσεις λόγω φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, καταγωγής, πεποιθήσεων, νομικής κατάστασης, των ίδιων ή μελών της οικογένειάς τους.
- Σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν το παιδί πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το συμφέρον του.
- Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην ταυτότητα, δηλαδή σε ένα όνομα, επώνυμο και ιθαγένεια.
- Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να εκφράζουν τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις τους.
- Κανείς δεν μπορεί να επεμβαίνει αυθαίρετα στην ιδιωτική ζωή των παιδιών, στην οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία τους, ούτε να προσβάλλει την τιμή και την υπόληψή τους.
- Τα παιδιά έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα μέσα ενημέρωσης (εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση, ηλεκτρονικά μέσα) αλλά πρέπει και να προστατεύονται από τις αρνητικές επιδράσεις τους.
- Τα παιδιά έχουν δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφής κακομεταχείριση: βία, παραμέληση, κακοποίηση (σωματική, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική) και εκμετάλλευση, μέσα και έξω από την οικογένεια.
- Τα παιδιά που προέρχονται από ξένη χώρα έχουν δικαίωμα φροντίδας και προστασίας.
- Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες έχουν δικαίωμα στη δωρεάν ειδική φροντίδα, εκπαίδευση και επιμόρφωση, ώστε να απολαμβάνουν ισότιμη και αξιοπρεπή ζωή.
- Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη και φροντίδα, τους εμβολιασμούς, τη νοσηλεία, κ.λπ.
Στο σημερινό μήνυμα της, η επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού κυρία Δέσπω Μιχαηλίδου αναφέρει: «Τιμούμε σήμερα, 20 Νοεμβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού, μια μέρα που αποτελεί ορόσημο για την πορεία της ανθρωπότητας. Αυτή η σπουδαία μέρα, που θα έπρεπε να είναι μια παγκόσμια γιορτή, σημαδεύεται φέτος από μια πρωτοφανή παγκόσμια κρίση, που επηρεάζει τις ζωές όλων των παιδιών.
Αναμφίβολα, οι τρόποι αντιμετώπισης της παγκόσμιας κρίσης επηρεάζουν μαζικώς τα παιδιά, αλλά ταυτόχρονα, επιδεινώνουν τις συνθήκες διαβίωσης των πλέον ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Ως πολιτεία, έχουμε ευθύνη να διασφαλίσουμε για όλα τα παιδιά ένα κατάλληλο επίπεδο ζωής, κατοχυρώνοντας την ασφάλεια και την ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη. Έχουμε ευθύνη να μετριάσουμε τον αρνητικό αντίκτυπο των περιοριστικών μέτρων στην ποιότητα ζωής τους, με τις σωστές παρεμβάσεις στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της δικαιοσύνης και της κοινωνικής πρόνοιας. Οφείλουμε να στηρίξουμε τις οικογένειες και να ενισχύσουμε τους οικογενειακούς δεσμούς. Οφείλουμε να διαφυλάξουμε το αδιαπραγμάτευτο αγαθό της εκπαίδευσης και να συνδράμουμε ώστε, αυτή να γίνεται συστηματικά πιο προσβάσιμη και πιο ποιοτική, χωρίς να μεταφέρεται στις οικογένειες το βάρος και η πίεση για τη διεξαγωγή της.
Δυστυχώς, τα παιδιά βιώνουν τις πολυδιάστατες αρνητικές επιπτώσεις των ακραίων φαινομένων που ταλανίζουν την ανθρωπότητα τους τελευταίους μήνες. Κάθε παιδί που βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης, βιώνει μια μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, έρχεται αντιμέτωπο με κινδύνους που απειλούν την υγεία και την ασφάλεια του, στερείται της δυνατότητας να απολαύσει σε όλο τους το εύρος, ουσιώδη κοινωνικά δικαιώματα.
Η ευθύνη της πολιτείας δεν εξαντλείται στην εφαρμογή διορθωτικών μέτρων. Η υποχρέωση της επεκτείνεται σε πολλαπλά επίπεδα: την ανάπτυξη προληπτικών πολιτικών που να αναχαιτίζουν τις δυσμενείς διακρίσεις και τις προκαταλήψεις, την επιμόρφωση της κοινότητας των πολιτών για τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, ανοικτής στη διαφορετικότητα και με έφεση στην κοινωνική αλληλεγγύη, την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας του παιδιού μέσα από πολιτικές και νομοθετικό έργο με παιδοκεντρικό πνεύμα, αλλά και με σεβασμό προς τον άνθρωπο και τη μηδενική ανοχή στη βία.
Τα παιδιά έχουν γνώμη, έχουν ιδέες, έχουν άποψη. Έχω την πεποίθηση ότι αν πραγματικά ακούμε τα παιδιά, μπορούμε να βελτιώσουμε, όχι μόνο την ποιότητα της δικής τους ζωής, αλλά και να συμβάλουμε στην ενίσχυση των δημοκρατικών αρχών. Ας εργαστούμε λοιπόν, έστω και κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες με υπευθυνότητα και με ευαισθησία, και ας επενδύσουμε σε προγράμματα που θα ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή και θα αμβλύνουν τις κοινωνικές ανισότητες.
Αγαπητά μου παιδιά,
Οφείλουμε σε σας ό,τι καλύτερο έχουμε να δώσουμε. Έμπρακτα και όχι μόνο με λόγια, να συμπορευτούμε ώστε οι ανάγκες σας και η δική σας φωνή, να βρουν ανταπόκριση από την πολιτεία».
