Ο διακεκριμένος επιστήμονας Lubert Stryer, γνωστός για τη σημαντική συνεισφορά του στη φασματοσκοπία και την απεικόνιση φθορισμού, καθώς και για τη μεταλαμπάδευση της Βιοχημείας στις νεότερες γενιές επιστημόνων μέσω του δημοφιλούς βιβλίου του “Biochemistry”, απεβίωσε σε ηλικία 86 ετών, στις 8 Απριλίου 2024, από καρκίνο.
Δεν υπάρχει φοιτητής Βιοχημείας, Βιοϊατρικών Επιστημών, Φαρμακευτικής, Οδοντιατρικής ή Ιατρικής που να μην έχει συναντήσει μπροστά του το βιβλίο με το χαρακτηριστικό μπλε/πράσινο χρώμα (και πλέον λευκό), τη Βίβλο της Βιοχημείας του Lubert Stryer.
Ο Stryer είχε καθιερώσει τη δομική βιολογία στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και είχε τιμηθεί με το Εθνικό Μετάλλιο Επιστήμης. Υπήρξε εμπνευσμένος καθηγητής, επηρεάζοντας εκατομμύρια φοιτητές παγκοσμίως. Ο Stryer και η ομάδα του ηγήθηκαν στην εφαρμογή της φασματοσκοπίας φθορισμού, ειδικά της μεταφοράς ενέργειας συντονισμού κατά Förster (FRET), για την παρακολούθηση της δομής και της δυναμικής των βιολογικών μακρομορίων. Το 1967, πρότειναν τη χρήση της μεταφοράς ενέργειας ως ‘φασματοσκοπικό χάρακα’ για την αποκάλυψη της εγγύτητας βιολογικών μακρομορίων. Τη δεκαετία του 1970, ο Stryer επικεντρώθηκε στην όραση, αποκαλύπτοντας ότι κάθε μόριο ροδοψίνης ενεργοποιεί περίπου 500 μόρια transducin, ενισχύοντας το σήμα της όρασης. Παρόμοιοι μηχανισμοί ανίχνευσης σήματος εντοπίστηκαν και σε άλλες βιολογικές διεργασίες, όπως η ανταπόκριση στις ορμόνες.
Το 1989, ο Stryer συνέβαλε στην ίδρυση της Affymax, μιας εταιρείας βιοτεχνολογίας, και αργότερα ηγήθηκε του επιστημονικού συμβουλίου στην Affymetrix, αναπτύσσοντας ένα μικροτσίπ DNA για γρήγορη γενετική ανάλυση. Εκλέχθηκε σε πολλές επιστημονικές ακαδημίες και τιμήθηκε με πληθώρα βραβείων, συμπεριλαμβανομένου του Βραβείου της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας στη Βιολογική Χημεία και του Βραβείου Ευρωπαίου Εφευρέτη της Χρονιάς.
Ο Stryer δίδαξε Βιοχημεία σε προπτυχιακούς φοιτητές, με τις σημειώσεις των διαλέξεών του να αποτελούν τη βάση για το βιβλίο-ορόσημο “Biochemistry”, το οποίο εκδόθηκε το 1975 και έγινε αμέσως ανάρπαστο. Με τα χρόνια, η “Βιοχημεία του Stryer” αναμόρφωσε τον τρόπο διδασκαλίας της Βιοχημείας στον αγγλόφωνο κόσμο. Για τέσσερις δεκαετίες, τα βασικά χαρακτηριστικά των διαδοχικών εκδόσεων, παρέμειναν σταθερά: άριστη διάρθρωση της ύλης, σαφήνεια, πλούσια εικονογράφηση, παρουσίαση των τελευταίων ερευνητικών τεχνικών, και σύνδεση των βιοχημικών φαινομένων με την εξέλιξη, τη φυσιολογία και την ιατρική. Τώρα στην 10η έκδοσή του, το βιβλίο αναθεωρήθηκε από τον ίδιο τις πρώτες τέσσερις φορές και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των Ελληνικών. Στην Ελλάδα, η πρώτη ελληνική έκδοση εμφανίστηκε σε δύο τόμους το 1994 και 1995, ως μετάφραση της τρίτης αμερικανικής έκδοσης. Το εγχειρίδιο αυτό κατέστησε το όνομα του Stryer συνώνυμο της Βιοχημείας για πολλές γενιές φοιτητών.
Ως πρώην προπτυχιακή φοιτήτρια Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, θυμάμαι ακόμα το δέος όταν άνοιξα για πρώτη φορά το βιβλίο “Biochemistry” του Stryer. Ήταν ένα παράθυρο σε έναν κόσμο γεμάτο θαύματα και επιστημονικά επιτεύγματα. Σήμερα, ως ακαδημαϊκός, έχω τη χαρά και την τιμή να διδάσκω την επόμενη γενιά επιστημόνων μέσα από αυτό το ίδιο βιβλίο. Η απώλεια του Lubert Stryer είναι μια τεράστια απώλεια για την επιστήμη και την εκπαίδευση.
Αντίο, καθηγητή Stryer, και ευχαριστούμε για την ανεκτίμητη κληρονομιά που μας άφησες. Το έργο σας θα συνεχίσει να ζει στις καρδιές μας και στις αίθουσες διδασκαλίας μας…
Πηγή: Stanford
