ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ*
Τα περιστατικά κακοποίησης παιδιών στην Κύπρο ολοένα και αυξάνονται. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι καλούνται συχνά να καλύψουν και να περιγράψουν τέτοια θέματα επειδή ενδιαφέρουν ευρύτερα την κοινή γνώμη.
Τις περισσότερες φορές ο δημοσιογράφος, στην προσπάθεια του να βγάλει πρώτος την είδηση, ενεργεί με επιπολαιότητα και ανευθυνότητα, με αποτέλεσμα να προκαλεί αναβίωση τραυματικών γεγονότων για το ανήλικο παιδί, χωρίς να υποψιάζεται τον αντίκτυπο ενός τέτοιου δημοσιεύματος που έχει στα εμπλεκόμενα παιδιά και στην οικογένειά τους.
Τα παρουσιάζουμε ως θύματα, εγκληματίες και ξεχνάμε ότι είναι άτομα με δικαιώματα και αξιοπρέπεια, χάνεται ο σκοπός τις αρχικής κάλυψης αυτού του περιστατικού. Δεν προωθείται σωστά η θετική πρόκληση για αλλαγή των κοινωνικών στάσεων μέσα από αυτό τον τρόπο δημοσίευσης. Τι συμβαίνει, όμως, όταν ο θύτης της κακοποίησης είναι ένα ανήλικο; Μήπως η προβολή στη δημοσιότητα και η τόσο έκταση του θέματος, μπορεί να δίνει και την ευχαρίστηση στον θύτη;
Όταν το όνομα του ανηλίκου προστατεύεται νομικά δεν σημαίνει πως θα γράψουμε αναλυτικά την ιστορία του. Για ένα παιδί είναι πάρα πολύ δύσκολο να βλέπει ξανά και ξανά να προβάλλεται δημόσια η ιστορία της κακοποίησης του επειδή ενισχύει τις ανασφάλειές του. Θα δυσκολευτεί να επανέλθει στην κανονική ζωή. Καλείται πλέον όχι μόνο να παλέψει με τα τέρατα που γεννήθηκαν μέσα στην ψυχή του και δυσκολεύεται να τα ξεπεράσει, αλλά και με την κοινωνία για να τον αποδεχθεί.
Σεβασμός στην αξιοπρέπεια
Πολλά είναι τα παραδείγματα με την προβολή σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στα ΜΜΕ. Υπολείπονται οι βασικές αρχές που δόθηκαν από την UNICEF ως κατευθυντήριες αρχές προς τους δημοσιογράφους που καλούνται να καλύψουν ένα γεγονός με ανήλικο. Πρώτα απ’ όλα είναι ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια και στα δικαιώματα του κάθε παιδιού σε κάθε περίσταση. Έπειτα στη συνέντευξη και στην αναφορά του παιδιού ή παιδιών που εμπλέκονται στο περιστατικό, ο δημοσιογράφος καλείται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στην αναφορά της ιδιωτική του ζωής και πρέπει να ακουστεί και η δική του γνώμη.
Ακολούθως πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη προστασία του ανηλίκου, στα συμφέροντα του και να προωθούνται τα δικαιώματα του. Να δίνεται βαρύτητα στο δικαίωμα του παιδιού να συμμετέχει στις αποφάσεις της ζωής του, ανάλογα πάντα με την ηλικία και την ωριμότητα του. Πολύ σημαντικό είναι να ζητείται καθοδήγηση από τον ανάλογο ειδικό για να εκτιμήσουν την κατάσταση του ανηλίκου σε σχέση με τις πολωτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές συνέπειες ενός τέτοιου ρεπορτάζ.
Τέλος να μην δημοσιεύονται ιστορίες ή εικόνες που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο το παιδί, τα αδέλφια ή συνομήλικους τους, ακόμα και αν υπάρξει προσπάθεια αλλοίωσης τους.
Αναστάτωση
Στην προσπάθεια του δημοσιογράφου να ευαισθητοποιήσει το κοινό για να μειωθούν ή ακόμα καλύτερα να σταματήσουν αυτά τα φαινόμενα κακοποίησης ανηλίκων, καταντά στο τέλος να γίνεται μία βαβούρα γύρω από το θέμα. Να γίνεται το λεγόμενο σπασμένο τηλέφωνο και να μεταφέρεται από στόμα σε στόμα αλλαγμένη η είδηση.
Τρανταχτά είναι τα παραδείγματα όταν βγαίνει στη δημοσιότητα το όνομα ενός κακοποιημένου παιδιού ή το όνομα ενός εγκληματία ή ενός δολοφόνου που τις περισσότερες φορές την πληρώνουν συνήθως τα παιδιά του. Προκαλείται αναστάτωση στην κοινωνία από τη συνεχή και υψηλή προβολή. Ήρθε ο καιρός να αλλάξει αυτό, να δίνεται παραπάνω προσοχή στο διπλό έλεγχο μιας είδησης.
Διαχείριση
Όλες οι παράμετροι για τη σωστή, ωφέλιμη και διακριτική προσέγγιση των ΜΜΕ σε υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, τέθηκαν σε ανοικτή συζήτηση που έγινε πρόσφατα στη Λευκωσία (18.5.2019), στο πλαίσιο ημερίδας με θέμα: «Η ενδεδειγμένη δημοσιογραφική διαχείριση υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών».
Στην ημερίδα που συνδιοργάνωσε το Συμβούλιο «Φωνή» μαζί με την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, την Ένωση Συντακτών Κύπρου, την Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και τον Κυπριακό Οργανισμό Εκδοτών Διαδικτύου, έδωσαν δυναμικά το παρών τους, στην αίθουσα Τάσσος Παπαδόπουλος, Αρχείου ΡΙΚ, τόσο ο δημοσιογραφικός κόσμος όσο και οι εμπλεκόμενοι φορείς.
Ανοίγοντας τις εργασίες της ημερίδας η πρόεδρος του Συμβουλίου, «Φωνή» -υπεύθυνου για την εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας- Αναστασία Παπαδοπούλου έδωσε το έναυσμα για την αναζήτηση, εκείνων των ασφαλιστικών δικλείδων που δεν θα επιτρέπουν τη θυματοποίηση ξανά και ξανά των παιδιών που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση.
*Πρωτοετής φοιτήτρια του προγράμματος Δημοσιογραφία με Δημόσιες Σχέσεις – KES COLLEGE
