25/10/2021
*Της Γεωργίας Ανδρέου
Παρά τις κατά καιρούς δομικές αλλαγές και την πρόοδο που συντελέστηκε στα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα τελευταία χρόνια αποτελούν κοινό σημείο, οι διάφορες αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος και παρατεταμένα προβλήματα που υπονομεύουν το ρόλο του.
Αρχικά, το σύστημα εκμάθησης και το εξετασιοκεντρικό σύστημα εκπαίδευσης, ευνοεί τη στείρα αποστήθιση και εγκυκλοπαιδισμό. Το πνεύμα των εισαγωγικών εξετάσεων ευνοεί την ανούσια βαθμοθηρία, την επιφανειακή γνώση, ενώ δεν αναπτύσσει την κριτική ικανότητα. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές της Γ΄ λυκείου έχουν ως κύριο στόχο την απόκτηση βαθμών για το απολυτήριο, που θα τους οδηγήσει σε ανώτατη εκπαίδευση και εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Το γεγονός αυτό επιτείνει την προσοχή των μαθητών, στα μαθήματα που πρόκειται να τους διασφαλίσουν είσοδο σε πανεπιστήμια, ενώ αδιαφορούν πλήρως για τα μαθήματα γενικής παιδείας.
Το γεγονός αυτό επιτείνει την προσοχή των μαθητών, στα μαθήματα που πρόκειται να τους διασφαλίσουν είσοδο σε πανεπιστήμια, ενώ αδιαφορούν πλήρως για τα μαθήματα γενικής παιδείας.
Αναντίρρητα, ο επαγγελματικός προσανατολισμός με τον τρόπο λειτουργίας του, δεν οδηγεί τον νέο στην εύρεση των κλίσεων του. Εντούτοις, ο μαθητής καλείται από την ηλικία των δεκατεσσάρων χρόνων να επιλέξει κλάδο για σπουδές. Κατόπιν, το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αποτυγχάνει να διαγνώσει τις πραγματικές τους δεξιότητες και να τους προσανατολίσει στην κατάλληλη επαγγελματική επιλογή. Αντίστοιχα, δεν κατορθώνει να παρουσιάσει όλο το εύρος των επαγγελματικών επιλογών, δημιουργώντας στους νέους λανθασμένη εντύπωση πως υπάρχουν ελάχιστες επαγγελματικές επιλογές.
Ακόμη ένα πρόβλημα της σύγχρονης εκπαίδευσης, αποτελεί η ελλιπής χρηματοδότηση και ο ανεπαρκής εξοπλισμός των αιθουσών. Με πρόφαση τα γενικευμένα οικονομικά προβλήματα του τόπου, τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα υστερούν σε υλικοτεχνική υποδομή, και δεν αξιοποιούν επαρκώς τις νέες τεχνολογίες. Επιπλέον, τα χρήματα που δαπανώνται για την παιδεία μειώνονται διαρκώς, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί ανεπαρκής εξοπλισμός εργαστηρίων, βιβλιοθηκών και ειδικών αιθουσών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα αναλυτικά προγράμματα, οφείλουν να γίνουν πιο ανθρωποκεντρικά. Θα πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση στις ανθρωπιστικές σπουδές, στη σφαιρική μόρφωση, στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης και στη δημιουργία υπεύθυνων και ελεύθερων ανθρώπων. Μέσα από την εκπαίδευση, να διαμορφώνονται δημιουργικοί πομποί γνώσης, ήθους και ζωής, Η εκπαίδευση, ξεπερνώντας το μονολιθικό και τεχνοκρατικό χαρακτήρα της, οφείλει να γαλουχεί δημοκρατικές και κριτικά σκεπτόμενες προσωπικότητες, προωθώντας με αυτό τον τρόπο το διάλογο, τον σεβασμό και τον πλουραλισμό απόψεων.
Παράλληλα, το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να σέβεται την προσωπικότητα των μαθητών και να λαμβάνει υπόψη του τα εξελικτικά στάδια και τις ιδιαιτερότητές τους. Συγχρόνως, δεν πρέπει να λησμονεί κανείς ότι η ισότητα στην εκπαίδευση, η παροχή των ίσων ευκαιριών μάθησης ανεξάρτητα από το κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο, είναι δικαίωμα όλων.
Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη ότι οι παράγοντες του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως οι καθηγητές, τα σχολεία και τα τριτοβάθμια ιδρύματα, δε συμμετέχουν σε διαδικασίες αυτοαξιολόγησης, πέραν από την αξιολόγηση που υφίσταται από τις τοπικές εκπαιδευτικές αρχές με περιεχόμενο τον γνωστό σε όλους «επιθεωρητισμό». Ωστόσο, η αξιολόγηση θα πρέπει να έχει συνολική μορφή και να αποσκοπεί κυρίως στο να γίνουν οι απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις,
Συνοψίζοντας, έχει καταστεί σαφές το γεγονός ότι η πρόοδος και η παιδεία συμβαδίζουν. Γι’ αυτό και η αναβάθμιση των σχολείων και γενικότερα του εκπαιδευτικού συστήματος δεν μπορεί να αναμένει. Ο κόσμος αλλάζει, και ειδικά στις μέρες που το νησί ζει μια πρωτοφανή κρίση αλλά και κρίση αξιών. Επομένως, οι νέες προκλήσεις δεν πρέπει να προσπεράσουν την εκπαίδευση, εφόσον μια καλή εκπαίδευση σημαίνει καλύτερη ποιότητα ανθρώπων, και καλύτερη ποιότητα ανθρώπων σημαίνει καλύτερη πατρίδα, καλύτερο αύριο.
*Η Γεωργία Αντρέου είναι 1ετής φοιτήτρια του Προγράμματος Δημοσιογραφία με Δημόσιες Σχέσεις του KES College